عناوین صفحات
نظر سنجی
دانلود تمام صفحات این نسخه
صفحات این شماره
|
|
|
طرح آموزش و سازماندهی زنان تسهیلگر روستایی در شهرستان کرمان برگزار شد
تعداد بازدید : 0
احمد مسعودی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کرمان گفت: در راستای تقویت روحیه مشارکت پذیری زنان روستایی و عشایری و به منظور ارتقا و بهبود وضعیت معیشت آنان ، طرح آموزش و سازماندهی زنان تسهیلگر روستایی در مراکز جهاد کشاورزی شهرستان کرمان برگزار شد.
تسهیلگر در روستا به عنوان نماینده زنان روستایی بستر لازم را برای اجرای پروژه های مختلف و در همکاری با مراکز جهاد کشاورزی فراهم می کند، انتخاب تسهیلگر دارای فرآیندی مرحله ای میباشد. چگونه شد که به اینجا رسیدیم؟
غفلت از توسعه «کم آب بر»
تعداد بازدید : 6
کم پیش می آید اهالی یک منطقه به نیرو و توان خودشان اقدامی را هماهنگ کنند تا مسئله ای را حل کرده و برای حل آن به دنبال کسانی بروند که شاید تجربه‌شان شنیدنی باشد. اما در استبرق شهربابک مردم جمع شدند؛ برای آب! ظاهرا امروز این مسئله مشترک 90 درصد مناطق ایران است اما فقط امروز؟! اگر به تاریخ سرزمینمان به داستان‌ها، اسطوره‌ها، مکان‌های مقدس مذهبی و سازه‌های بومی مثل قنات نگاه کنیم می‌بینیم آب همیشه مسئله ما بوده است و شاید در40 سال اخیر فقط آن را از یاد برده‌ایم. زمانی که تکنولوژی جدید حفر چاههای عمیق وارد کشور ما شد، علیرغم همه دانش بومی و حتی همه دانش علمی آن دوره گمان بردیم که دریایی زیر پا داریم و هنوز این گمان در برخی از ما باقی است. به نقشه نگاه کنید! بیشتر شهرهای ما درحاشیه کویر قرارگرفته‌است اما تعداد چاههای حفر شده در دشتهای اطراف آن چند حلقه است؟ کرمان و رفسنجان هرکدام حداقل 1300 حلقه شناسایی شده، دارند. به دنبال مقصر نیستیم هرچند که براین باوریم بایستی فرایند این تخریب را بشناسیم و بدانیم چگونه شد که به اینجا رسیدیم؟ حالا در این نقطه هستیم آبی که شور می شود و باغی که می خشکد و تنها توسعه‌ای که می‌شناسیم یک توسعه به شدت آب‌بر است. از توسعه کم آب‌بر تقریبا هیچ نمی‌دانیم. برای آنکه یک اتفاق بیفتد باید عوامل زیادی دست به دست هم بدهند به قول دانشمندان علوم اجتماعی، کنشگرهایی درسطوح مختلف عمل می کنند تا یک اتفاق و یا یک مسئله ایجاد شود و یا حل شود. درسطح فردی ما کنشگر هستیم، منِ «مادر» ،منِ «معلم» ،منِ «شهروند» این کنشگر می‌تواند باورهایی داشته باشد که به ضرر پایداری و مدیریت درست آب باشد. این کنشگری فردی می‌تواند اعتقاد داشته باشد، آب فراوانی وجود دارد. اگر در عمق 80 متری نیست لابد در 800 متری هست. اگر در فاصله 80 کیلومتری نیست، حتما در فاصله 800 کیلومتری هست. دولت وظیفه‌اش این است که آب بیاورد تا باغ من خشک نشود تا فضای سبز شهر و روستای من شبیه آمل و بابل باشد. به این می گویند احساس بیگانگی با طبیعت، عباراتی که وقتی شما به پدیده ای احساس تعلق نمی‌کنید برزبان شما می آید. یا تفکر دیگر آن که اگر خدا بخواهد باران می بارد مگر پارسال نبارید؟ ولی من می توانم درخودم تغییر ایجاد کنم به عنوان معلم حسی را دربچه‌ها به وجود بیاورم که آب و طبیعت را بخشی از ارزش‌های زندگی خود بدانند به عنوان کشاورز به مدیریت باغ خود فکرکنم، به سراغ الگوهایی برویم که با آب و مساحت کمتر درآمد بهتری کسب می کنند. اما داستان درهمین سطح خاتمه پیدا نمی کند سطح دوم هم هست سطح جامعه محلی؛ سطحی که افراد می توانند درآن گفت‌وگوهای رو در رو داشته باشند در این سطح چه می‌توان کرد؟ (با هم گفت‌وگو کنید راه‌های بیشتر و بهتری به نظرتان می آید!) می‌توان کانون یادگیری ایجاد کرد که به کشاورزان کمک کند مدیر بهتری برای باغ باشند، می‌توانند چند چاه تلمبه با هم مشارکت کنند و با مدیریت یکپارچه باغ به اصلاح خاک و بهره‌وری بهتر از آب وکنترل آفات دست بزنند. می‌توان به اشتغال‌های دیگری که نیازمند آب کم باشد اندیشید. دراین سطح ما نیازمند اعتماد کردن به یکدیگر هستیم احترام و شناسایی سرمایه‌های اجتماع پاکدست که حس تعلق به سرزمین را افزون کنند و یک مشارکت سالم را رقم بزنند. اگر نماینده مردم هستید در یک سطح کوچک و یا محلی است می‌توانیم رودررو بنشینیم و گفت‌وگو کنیم مسئله پیچیده است در طی دهه ها به وجود آمده و راه حل ساده ای برای حل آن وجود ندارد. باید خوب گوش دهیم و تصمیمات جمعی خوبی بگیریم. ازاین سطح که فراتر رویم به سطح سوم یعنی حوزه آبریز می رسیم. دراین سطح مقامات منطقه ای وکارشناسان ارشد آبی بایستی به دنبال راه‌هایی باشند برای اصلاح مدیریت درسطح حوزه. یکپارچه دیدن مباحث بالادست (کوهستان‌ها) وپایین دست (دشت‌ها) مهم است؛ امروزه وقتی فردی بیمار است دائما برای ارزیابی و سنجش شاخص‌های سلامت او دستگاه‌هایی وجود دارد که میزان تب، فشارخون و ضربان قلب را اندازه می‌گیرند. اکنون حوضه‌های آبی به مثابه همان بیمار هستند اما تاچه اندازه وضعیت آبی آنها به دقت مورد اندازه گیری قرار می‌گیرد؟ پایش آبی دقیقی از میزان ورودی، تغذیه، سطح آب کیفیت آب میزان برداشت وجود دارد؟ در سطوح مختلف علمی کشور گلایه‌های زیادی از این عدم پایش دقیق وجود دارد. بله! همه می‌دانیم که دچارمحدودیت آبی هستیم اما برای برنامه ریزی درسطح حوزه نیازمند اطلاعات دقیق و شفاف است. اطلاعات درباره کیفیت آب، منابع آلوده کننده آب و خاک. در بلند مدت نمی‌توان فقط باغ و مزرعه خود را درست مدیریت کرد و یا دهستان خود را و به حوزه آبریز فکر نکرد. کشورهایی که مدیریت درست منابع آبی دارند اساسا تقسیمات کشوری شان هم براساس حوزه‌های آبی است .
در سطح کلان یا سطح چهارم باید از طریق نمایندگان، دانشگاهیان، مجامع علمی، رسانه‌ها به دنبال تصحیح و تدوین قوانینی بود که نگرش سیستمی و یکپارچه با مشارکت همه ذی‌نفعان آب را تقویت می‌کند. باید درپی هماهنگی بین‌بخشی در وزارت خانه‌ها تا سیاستگذاری درست اتفاق بیفتد و این ساختار پراکنده با روش‌های علمی اصلاح شود و درنهایت برای حفظ انصاف در جامعه دولت باید مشوق اشتغال‌هایی باشد که نیاز آبی محدودی دارد. باید راهکاری پیدا کنیم
گزارشی از همایش آب دهستان استبرق
تعداد بازدید : 3
همایش آب استبرق، رویداد متفاوتی که به همت آقای رضازاده در چهاردهم آبان ماه امسال در شهربابک برگزار شد. کمتر از سی سال پیش استبرق دارای قنات‌هایی با دبی 30 و40 لیتر در ثانیه وعمق آبی معادل یک متر بوده است و امروز بیست درصد چاههای کشاورزی خشکیده است و مزارع از 1100 هکتار به 5 هکتار و باغها از هزار هکتار به 500 هکتار رسیده است و دامداری ها از 300راس به 100راس رسیده اند. رضازاده سالهای زیادی بانی کارهای خیر برای شهر به ویژه برای کودکان و آسیب‌‌دیدگان اجتماعی بوده است. وی این‌بار به کمک اعضای شورای استبرق شهربابک به دنبال راه‌هایی برای مدیریت آب است و به این مناسبت همایشی را در استبرق هماهنگ کرده بودند. او همایش را با این جمله آغاز کرد: ‹اول بار شاید به هدف ما بخندید «نمی شود کاری کرد.» همه به ما می گویند. ولی هدف ما برگزاری یک همایش علمی نیست، استفاده از تجربه بزرگان است هدف مردم خودمان است می خواهیم آنها را هشیارتر کنیم. بعداز 20 سال 15 موتورماکاملا خشک شده است تا سه سال دیگر هم احتمالا بقیه خشک خواهند شد .طلبکار نیستیم می خواهیم درحد توان خودمان راهکاری پیدا کنیم و خودمان حساس شویم. ‹ده نو› ازمراکز اصلی بوده و اکنون خشک شده و انگار اصلا آنجا زندگی نبوده است. › در در ادامه رضازاده در مقابل پیامد طوفان ریزگردها چهار پیشنهاد برای آب طرح کرد: 1- مدیریت آب موجود با شیوه‌های نوین. 2- اجرای سیستم نوین آبیاری توسط مسئولین در روستای استبرق و اطراف 3- معرفی کشت جایگزین در روستای ده نو، بذرا وکیشو 4- اجرای طرح فاضلاب روستایی به صورت پایلوت درمنطقه به هزینه خود ساکنین وی در معرفی فضای شهرستان استبرق این چنین توضیح داد: ‹تیپ کاری که ما در روستایمان انجام دادیم شاید درکشور بی نظیر باشد ما خودمان درخواست این همایش را کردیم گفتند الکی پول خرج می کنید. با کمک همگانی بدون هزینه این کار امکان پذیر شد. یادم می‌آید کلاس دوم دبیرستان بودم گماری بودم به چوپان همراهم گفتم آب نیست، گفت تو گوسفندان را بیار کنار قلعه برزگر. با تعجب گفتم توی این بیابان آب کجاست؟ گوسفندها را بردم و دیدم نیم متر چاله کنده مشک را آب کرده چای درست کرده وخوابیده. الان درهمان جا باید 400متر پایین برویم و اسید بیاوریم.› بعد از وی حاج آقا پوراحمدیان امام جمعه موقت شهرستان شهر بابک ازآموزه‌های دینی و اختیار انسان در مصرف صحبت کرد. وی پیشنهاد کرد تبلیغات مناسبی از همه روزنامه‌ها، صدا و سیما و ائمه جمعه درباره صرفه جویی آب داشته باشیم. سپس فرماندار شهربابک آقای اسدی در باب فعالیتهای مشارکتی و اقدامات این روستا صحبت کرد و تاکید کرد: ‹این که امروز کشاورزان منطقه استبرق پیشاپیش خود برنامه ای را برای آب برگزار کرده اند نشان می دهد که خود پای کار هستند.› چهارمین سخنران این مراسم رویا اخلاص پور مدیر پروژه مدیریت مشارکتی بود. وی نیز اظهار داشت که ضرورت مدیریت آب، اصلاح باورها در سطح فردی، جستجو راه حل به صورت مشارکتی در سطح محلی و مدیریت یکپارچه منابع در سطح حوزه و سیاستگذاری درست در سطوح قانون گذاری وکلان است . دکتر ریاحی عضو هیئت علمی دانشگاه ولی عصر رفسنجان سخنران بعدی بود. وی با طرح این سوال شروع کرد: ‹باغها از 1000 به 500 رسیده اند مشکل از کجاست؟ از گسترش باغات که با موجودی آب نمی خواند، ما در منطقه با خشک شدن باغها ،کم شدن آب شورشدن و به دنبال آن بیکاری و مهاجرت روبرو هستیم. اگر بیابان شروع به گسترش کند؛ حتی امکان دامداری و گردشگری هم وجود ندارد.› وی ادامه داد: ‹ برای کشاورزی آب از خلیج فارس نمی آید فاضلاب شهر را هم اگر تصفیه شود به کشاورزی نمی دهند ماباید مصرفمان را کم کنیم و متعادل با بارندگیمان کنیم. در این منطقه تبخیر هم زیاد است بنابراین برای این منطقه راه حل آبیاری قطره‌ای است وی در پایان به مقایسه روش‌های سنتی با روش آبیاری قطره ای پرداخت. مهندس حسین زراعت کار نماینده شرکت آب منطقه ای بود که درهمایش حضورداشت. زراعت‌کار نیز گفت: ‹آبی که ما دردسترس داریم همان بارانی است که می بارد، ما یک سوم میانگین بارندگی جهانی را داریم و باید این را بپذیریم همه این باران هم سهم ما نیست بخشی هم سهم طبیعت است سهم پرندگان گیاهان و چرندگان؛ مثلا این منطقه دشت ریواس دارد که شاید درایران بی نظیر است این ریواس هم حقی دارد.کارشناسان می‌گویند که ما به عنوان انسان حداکثر 20 درصد سهم باران را داریم وتا 40درصد قابل تحمل است ولی درکشور ما تا 80 درصد بارندگی سهم انسان شده است و درکرمان از این هم وضع بدتر است. وی در ادامه به تاریخچه آب شهرستان شهربابک پرداخت: ‹تا سال 1330ما مشکل آبی نداشتیم تقریبا به همان اندازه بارندگی از طریق چشمه و قنات از آب استفاده می کردیم. از سال 1330 با تکنولوژی حفر چاههای عمیق تعادل بین تولید آب و مصرف آب به هم خورد و از سال 1330 تا 1347 مشکل حاد شد، برای پاسخ به این مشکل قانونی به نام ملی شدن آبها مطرح می شود و قرار می‌شود که مناطقی که مصرفشان از تولیدشان بیشتر است ممنوعه شود. دشت شهربابک (خاتون آباد) در سال 1351 ممنوعه می‌شود. درسال 57 به دلیل انقلاب تعدادی چاه غیرمجاز حفر می‌شود و در سال 1361 مجلس شورای اسلامی قانون توزیع عادلانه را تصویب می‌کند. در این قانون بندی وجود دارد به نام تبصره ماده 3 که اجازه می‌دهد چاه‌هایی که غیر مجاز حفرشده‌اند؛ درصورتی که مضر به منافع ملی نباشند به شرط نظر دو کارشناس مجاز شود و این باعث می‌شود تا سالهای بعد همچنان امکان قانونی شدن چاههای غیرمجاز وجود داشته باشد. تا سال 1383 که طرح تعادل بخشی پیش می‌آید و در آن پیش‌بینی می‌شود که چاههای غیر مجاز تعیین تکلیف شوند و درسال 1386 قانون دیگری تصویب می‌شود که چاه‌هایی که تاسال 1386 حفر شده‌اند مجاز اعلام شده و به آنها مجوز 25 مترمکعبی داده شود و علیرغم همه این مسائل هنوز این قانون اجرایی نشده است. و در پایان تاکید کرد: ‹خوشبختانه درشهربابک چاه غیرمجاز نداریم ولی میزان تولید آب درحوزه 110 میلیون مترمکعب ومیزان مصرف 170تا 180 میلیون مترمکعب است. اقتصاد آب درکشورما جایی پیدا نکرده است. ما قانونی نداریم که آب را در یک بازار واقعی معامله کنیم و ارزش آن را بدانیم. به لحاظ فرهنگی هم به آب حرمت نمی‌گذاریم. بعد از آن مهندس جابری نسب مدیر آب و فاضلاب روستایی کرمان گفت که این جمع شدن مردم برای آب بسیار برایش جالب است. او به مصرف روزانه آب شهربابک اشاره کرد و گفت: ‹آب مصرفی روزانه شهرستان شهربابک برابر آبی معادل 308 لیتر در ثانیه است و اگر 80 درصد آن را پساب بدانیم یعنی 246 لیتر در ثانیه آب قابل استفاده مجدد داریم.›
آخرین سخنران همایش آب استبرق مهندس فتوحیان مدیر جهاد کشاورزی شهرستان شهربابک بود. وی به طرح این مسئله پرداخت که درسال گذشته مهمترین محور جلسات جهاد کشاورزی آب بوده است. او تاکید کرد: ما علاوه برکاهش آب با شوری آن هم روبرو هستیم. در دهه 70 اکثر موتور پمپ‌ها واحد تولیدی و در حقیقت یک واحد زندگی بودند الان قابل مقایسه با آن دوران نیست، با توجه به بحران فعلی آب درصدد هستیم که سرانه مصرف را به یک سوم وضع فعلی برسانیم. گفت و گو با مهندس فهیمی مدیر عامل شرکت مهندسی مشاوره هلیل آب
کسی عقب نشینی نکرده است
تعداد بازدید : 2
مهندس فهیمی چهره شناخته شده در عرصه آب کرمان، یزدی الاصل است و بیش از 40 سال است که درکرمان کار می‌کند. به جرات می توان گفت از مطلع ترین اشخاصی است که زیر و بم آب کرمان را می‌شناسند و البته اهل مصاحبه هم نیست. با پذیرش گفت و گو با «اقتصاد کرمان» این فرصت را در اختیار ما قرار دادند تا از دانششان بهره‌مند شویم:
- جناب مهندس سالهای زیادی است که شما درکرمان کار می کنید، از شروع کار خود برای ما بگویید. بنده پس از استخدام در اداره کل آب های زیرزمینی وزارت نیرو در نیمه دوم سال 1351 پس ازطی یک دوره شش ماهه در موسسه آب شناسی در دانشکده فنی دانشگاه تهران همکاری خود را به عنوان کارشناس کارهای زیرزمینی در پروژه مطالعات نیمه تفصیلی آب های زیرزمینی دشت بم و نرماشیر شروع کردم. در آن دوره اکیپ های مطالعاتی در مناطق و دشت های رفسنجان، بردسیر، شهربابک، سیرجان ، فاریاب و کلاشگرد به منظور مطالعات منابع آب زیرزمینی استقرار و زیر نظر اداره کل آب های زیرزمینی فعالیت می‌کردند. در هر یک از حوزه های آبریز و با استفاده از عکس های هوایی 0000ه :1 پس از جمع آوری اطلاعات پایه و آماربرداری از قنوات چاه‌ها، چشمه ها، رودخانه‌های دائمی و زمین شناسی منطقه، انجام حفاری‌ها اکتشافی و پیزومتر و آزمایش پمپاژ و ژئوفیزیک، اطلاعات جمع آوری شده بر روی نقشه های پایه زمین شناسی در حوزه آبریز مورد مطالعه ثبت تغییرات سطح آب زیرزمینی در طول دوره بیلان در طول یکسال و در نهایت تهیه بیلان آب زیرزمینی دشت مورد نظر و ارائه گزارش مطالعات نیمه تفصیلی زیر نظر اداره کل آب های زیرزمینی، مطالعات مذکور خاتمه یافته و مرحله بعدی ادامه مطالعات به افراد دیگری در این دشت‌ها محول می گردید. - ممنوعیت دشت های کرمان از چه زمانی شروع شد؟ اولین ممنوعیت دشت‌ها در استان کرمان به منظور تامین آب صنایع زغال شوئی شرکت زغال سنگ حدود 600 کیلومتر مربع از دشت زرند در سال1348 ممنوعه و دشت خاتون آباد در سال 52 به منظورتامین آب صنایع مس سرچشمه و در مرحله بعدی دشتهای کرمان، رفسنجان و قسمتی از دشت سیرجان در اواخر سال 53 ممنوعه اعلام گردیده است. سایر دشت‌ها نظیر بردسیر، بم و نرماشیر، شهربابک در سال 64 و بقیه دشت ها نظیر سیریز زرند- جیرفت، ارزوییه، رودبار، منوجان- قلعه گنج درسال ها اخیر ممنوعه اعلام گردیده اند. - آیا در آن زمان کارشناس خارجی هم با شما کار می کرد؟ در دوره ما نه، قبل از 51 برخی دشت ها مثل دشت جیرفت و قزوین مشاور خارجی داشتند. شرکتهای مهندسی مشاور خارجی در انجام مطالعات منابع آب در مناطقع از جیرفت - کرمان - خاتون آباد و دشتهای پیرامون معادن سنگ آهن گل گهر، زرند در قبل از انقلاب فعالیت داشتند این مشاورین به ترتیب پایاب لوئیز بر جر، سوگراه هیدرا، بینی اند پارتنر و شرکتهای روسی در منطقه زرند و شرکتهای مختلط ایرانی و فرانسوی سنتیران در طرحهای جامع آب و خاک در سطح استان فعال بودند. متاسفانه، اکثر گزارشات و نقشه های تهیه شده و همچنین گزارشهای نیمه تفضیلی آبهای زیرزمینی دشتهای مورد مطالعه در دسترس نیست و لازم است شرکت آب منطقه ای نسبت به جمع آوری و نگهداری این منابع اطلاعاتی اولیه دشت های استان اقدام نماید. - شما بین کاری که آن دوران در مطالعات انجام می شد و کاری که امروز انجام می شود چه تفاوت هایی می بینید؟ متاسفانه،کمیت و کیفیت کارهای آبی گذشته خصوصاً در زمینه مطالعاتی با فعالیت های کنونی در سطح کل کشور قابل مقایسه نبوده زیرا ادامه مطالعات دشت‌ها که در دستور کار شرکتهای آب منطقه‌ای قرار داشته به علت مشغله‌های دیگر تعدیل نیروی انسانی متخصص، نبود بودجه، استقلال کاری در امور مطالعات منابع آب شرکت‌ها بتدریج کاهش یافته به طوری‌که چند سال یکبار منابع آب موجود آمار برداری شده و سطح ایستایی تعدادی از چاههای مشاهده ای و پیزومتر باقیمانده بمنظور سنجش تغییرات سالیانه سطح آب زیرزمینی و جمع آوری آمار بارندگی و اندازه گیری دبی رودخانه های دائمی در حوضه های مورد مطالعه اکتفا می‌شود. - به نظر شما آیا نیاز است که این نوع مطالعات دوباره انجام شود یا همان مطالعات برای تصمیم گیری کافی است؟ متدولوژی و استانداردهای مورد استفاده در مطالعات آبهای زیرزمینی در وزارت نیرو در آن، تا حدودی با دستورالعمل های رایج در کشورهای پیشرفته برابری می نمود و قطعاً کارهائی که در این زمینه در حال حاضر در کشورهای پیشرفته انجام می‌شود به علت گسترش ماهواره‌های تخصصی در امر اکتشاف منابع آب و رصد کردن ذخائر آب زیرزمینی و جریان‌های سطحی رودخانه ها از نظر کمی و کیفی و تغییرات آن و همچنین مدلسازی و سنجش آنها از راه دور متفاوت تر و دقیق‌تر است چون به پیشرفت‌های علمی بزرگی نائل شده اند. کشور ما به منظور سنجش منابع آبهای سطحی و زیرزمینی به ابزار و دستگاه‌های اندازه گیری خودکار نیاز دارد تا داده ها دقیق تر شوند و بدون خطای انسانی آمار و اطلاعات پایه مورد نیاز برنامه‌ریزان و متخصص را فراهم نماید. - امروز بحث هایی به ویژه در سطح دشت رفسنجان وجود دارد. که گروهی از ذی‌نفعان به آب منطقه‌ای می‌گویند ما اطلاعات شما را قبول نداریم. ورودی دشتمان خیلی کمتر از آن است که گفته می‌شود. حجم سفره کمتر از آن چیزی است که به ما داده می‌شود ولی به نظر شما اگر اطلاعات دقیق تر وجود داشته باشد در تصمیم گیری موثر تر است؟ یا این که همین قدر که ما می دانیم دشت 30 تا 40 متر افت کرده، کافی است و این مبنا باید قرار گیرد. نه اطلاعات ریز؟ در خصوص محاسبه ورودی ها و خروجی های هم دشت و فاکتورهای بیلان آب زیرزمینی همه کارشناسان آبهای زیرزمینی عموماً هم‌نظر هستند. لیکن در دوره های مختلف بیلان بعضی از این فاکتورها تغییر نموده و اضافه برداشت‌های هر دشت تابعی از آمارهای بارندگی سالیانه بوده و همچنین برداشت از آبهای زیرزمینی درسال‌های مختلف روند یکسانی ندارد. اظهار نظر در اینکه افت سالیانه تنها شاخص و ملاک تصمیم گیری هر دشت می باشد، صحیح نیست. سفره های آبهای زیرزمینی در هر دشت تابعی از فاکتورها و عوامل متعدد بوده که بحث درباره آن در این گفتگو مقدور نمی باشد. - مطالعات سدها چطور؟ آنها هم با همین دقت مطالعات آبهای زیرزمینی است یا فرق می‌کند؟ سدها مطالعات خاص خودشان را دارند. زمین شناسی اش فرق می کند. سد ها متاسفانه فارغ از پایین دست خودشان مطالعه می شوند و این از ضعف هایی است که ما داریم. فقط جایگاه سد را مطالعه می کنند بدون توجه به این که بالا دست و پایین دست آن چه اتفاقی می‌افتد. - در فاصله 59-61 شما کجا بودید؟ در سال 59 من به‌عنوان مسئول مطالعات منابع آب در بم شاغل بودم و در سال 1361 به عنوان مدیر مطالعات منابع آب استان در شرکت آب منطقه ای به کارم ادامه دادم و در سال 1362 تا 1365 به عنوان مدیر عامل شرکت آب منطقه ای انتخاب شده در این دوره کلیه چاههای غیر مجاز در سطح دشتهای ممنوعه تعیین تکلیف و بهره‌برداری آن را طبق رای کمیسیون صدور پروانه ها مضر به مصالح عمومی تشخیص و تعدادی از این چاه‌ها پر و مسلوب المنفعه شد. - برگردیم به تصویر اولیه بم منظورم سال 60 است. بم چه قدر به قنات وابسته بود، قنات ها چه حجمی از منابع را تامین کردند؟ در دشت بم و نرماشیر که یکی از وسیعترین دشتهای آبرفتی کشور به حساب می آید در سالهای گذشته بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی آن عموماً بوسیله 364 رشته قنات صورت می‌گرفته است. متاسفانه با وجود اینکه 2/3 وسعت این دشت در سال 1364 ممنوعه اعلام گردید و طی سالهای بعد بقیه دشت بم و نشر ماشیر ممنوعه شده بعد از زلزله شهر بم و مهاجرت روستائیان به شهر بم در حال حاضر حدود 2.3 قنوات خشک گردیده و چاههای غیر مجاز زیادی در مناطق مختلف شروع به بهره برداری نموده به علاوه احداث سد بسته روی رودخانه نساء در کاهش یا از بین رفتن قنوات منطقه عزیزآباد - بدر آباد - گنبکی - و چاهد گال موثر بوده و میانگین آبدهی قنوات از 51 لیتر در ثانیه به کمتر از بیست لیتری در ثانیه رسیده است. با توجه به اضافه بهره برداری چاههای مجاز و غیر مجاز در سطح منطقه بیم آن می‌رود که باقیمانده بزرگترین میراث آبی کشور در دشت بم و نرماشیرکه قنوات می باشد طی سالهای آتی خشک گردیده و جای خود را به چاههای جدید بدهند. - در جاهای دیگر که در آن سال ها اجازه حفر چاه داده شد مجاز و غیر مجاز چه گونه بود؟ کمیته های انقلابی بودند، کمیته آب درست شده بود. اکثر این جاها به طور خاص رفسنجان. اوج حفر چاههای غیر مجاز در اکثر مناطق ممنوعه اوائل انقلاب بود. و در منطقه رفسنجان حتی قبل از پیروزی انقلاب 154 حلقه چاه غیر مجاز حفره گردیده بود و پس از پیروزی انقلاب کمیته آب مستقر در فرمانداری و دفتر اما جمعه نسبت به صدور پروانه حفر ٤٥0 حلقه چاه و تشکیل گروه‌های کشاورزی اقدام نمود. موج دوم حفر چاههای غیر مجاز البته به تعداد کمتر بعد از پیروزی در جنگ در منطقه اتفاق افتاد. متاسفانه موج سوم حفر چاه های غیر مجاز با تصویب ماده واحده قانونی در سال 1385 در مجلس شورای اسلامی می‌آید که قریب 6500 حلقه چاه آن توسط مردم در مساحت مربوطه در استان کرمان نام نویسی می نمودند. - ما وقتی به آمار چاههای استان نگاه می‌کنیم دردهه 60 افزایش داریم دوباره مجددا دهه هفتاد و دوباره دهه 80 افزایش چاه‌ها هست. علیرغم ممنوعیت دشت‌ها این این روند صعودی را چطور توضیح می‌دهید؟ افزایش ده هفتاد مربوط به همان چاه‌هایی است که دردهه شصت حفرشدند و وزارت نیرو بر مبنای تبصره 3 آنها را به رسمیت شناخت. آبدهی چاههای غیر مجاز را تا یک سوم کاهش داد و پروانه به آنها داد. برای اسکان عشایر درمناطق غیرممنوعه مثل ارزوییه ،رودبار وجیرفت اجازه حفر چاه دردهه 70 داده شد . آیا می توانید از فعالیتهای این سی سال آب منطقه ای ارزیابی داشته باشید ؟ کدامها را گریز ناپذیر می دانید کدام فعالیتها مثبت بودند و چه کارهایی را اگر برگردید انجام نمی دهید ؟من ترازویی برای چنین ارزیابی ندارم. ما در سالهای 57 تا 61 قانون نداشتیم نه کسی قانون قدیم را قبول داشت ونه قانون جدیدی ارائه شده بود . بعدا قانون جدید توزیع عادلانه تشکیل شد ودولت توانست مسلط شود بر مناطق . این دوره دوره فترت بود وکسی نمی توانست کاری بکند. ما جز اولین استان‌هایی بودیم که اولین گزارش را به وزارت نیرو وشورای انقلاب دادیم (حدود 100 صفحه گزارش که درکرمان دارد چه اتفاقی می‌افتد، بیایید فکری بکنیم! ) خیلی گزارشها آماده شد و سمینارها گذاشتیم .حالا پیر شدند همه وازیادشان رفته است ! اولین سمینار درمهمانسرای کرمان راجع به چاههای غیرمجاز بود اساتید دانشگاه و نمایندگان مجلس هم بودند. آن زمان خروجی آن درجامعه تاثیری نمی‌گذاشت کارشناسان واقعا دلسوز بودند ازحق نمی توان گذشت این نبود که کسی عقب نشینی کند. آن شرایط را نمی توان یک بعدی قضاوت کرد . قوه قضاییه این جوری نبود هیچکس همکاری نمی کرد . - قانون توزیع عادلانه آب را چطور می بینید ؟ قانون توزیع عادلانه نسبت به قانون ملی شدن آبها ضعیف تر بود، ماکه کارشناس آب زیرزمینی بودیم می گفتیم سفره آب زیرزمینی ملاک است ممنوعیت منطقه ملاک است برای تصمیم گیری (ولی آنها ملاک های دیگری هم برای تصمیم گیری داشتند) - درمورد ماده 27و28 توزیع عادلانه آب چه نظری دارید ؟ این ماده درجهاتی درست است ودرجهاتی درست نیست به اعتقاد من انتقال آب را منع نکرده است گفته آب مختص زمینی است که برایش پروانه گرفته شده است .به نظر من اگر جایی که زمین مطالعه نشده و معلوم شده که که قابلیت بازدهی اقتصادی ندارد دلیلی ندارد که ما آب را از سفره خارج کنیم و هدر بدهیم دراین جا مقداری ضعف دارد ولی نگفته اگر کسی این کار را کرد پروانه اش باطل است برای این‌ها قانونی مشخص نکرده فقط گفته با اطلاع وزارت نیرو باشد. این قبلا درقانون قنوات هم بود یعنی می گفت هر کجا قنات مظهر شد درکنار آن باید آبادی ایجاد شود
ایران از قدیم با خشکسالی مواجه بوده است وبهترین تکنولوژی که مناسب این اقلیم بود همان قنات بود ودرواقع تکنولوژی حفر چاه تحمیل شد. دوم افزایش جمعیت، برای اینکه یک فرد بتواند معیشت خود را با توجه آب تهیه کند نیاز به 3000 مترمکعب سرانه در سال دارد وحالانه این سرانه درکشور ما به 1000مترمکعب رسیده است. کل دشت رفسنجان در زمان انقلاب 32هزار هکتار باغ داشت وحالا به 110 هزار هکتار رسید. طبیعتا این مقادیر بر مازاد سفره افزوده شد . |
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|
-
طرح آموزش و سازماندهی زنان تسهیلگر روستایی در شهرستان کرمان برگزار شد
-
غفلت از توسعه «کم آب بر»
-
باید راهکاری پیدا کنیم
-
کسی عقب نشینی نکرده است
ویژه نامه
همراهان «اقتصاد کرمان»
